«Χανιώτικα νέα», Δευτέρα 11 Φεβρουαρίου 2008
Σκέψεις - προβληματισμοί με αφορμή μια παράσταση
Παίρνοντας αφορμή από τη θεατρική παράσταση «Τυφλοσούρτης» που παρουσιάστηκε στην πόλη μας τις τελευταίες μέρες του Ιανουαρίου από την καλλιτεχνική εταιρεία «Βιολέττα» θα ήθελα να εκφράσω τις παρακάτω σκέψεις και προβληματισμούς σχετικά με τη σχέση της γλωσσικής ανάπτυξης των παιδιών και πως η θεατροποιημένη μορφή έργων σημαντικών ελλήνων λογοτεχνών μπορεί να συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση. Στη συγκεκριμένη παράσταση που παρακολούθησα πολλοί από τους θεατές ήταν παιδιά σχολικής ηλικίας που συνοδεύονταν από κάποιο ενήλικα.
Αξιοσημείωτο ήταν το γεγονός ότι παρακολούθησαν το έργο με ενδιαφέρον, χωρίς δείγματα βαριεστιμάρας, αντίθετα κάνοντας χαμηλόφωνα σχόλια, γελώντας κ.α. Δεδομένου ότι η γλώσσα του Παπαδιαμάντη στα τρία διηγήματα που παρουσιάστηκαν επί σκηνής (Τυφλοσύρτης, Ψοφίμι, Το σπιτάκι στο λιβάδι) είχε διατηρηθεί ως προς τους ιδιωματισμούς, το ύφος, το ρυθμό και τον τονισμό της, προβληματίστηκα πως τα μικρά παιδιά μπορούσαν να παρακολουθήσουν και ν’ απολαύσουν την παράσταση. Όμως είναι γνωστό ότι η γλωσσική τους ανάπτυξη βρίσκεται σε εξέλιξη και πραγματοποιείται σ’ ένα πλαίσιο αλληλεπίδρασης με το κοινωνικοπολιτισμικό τους περιβάλλον.
Ένα πλαίσιο το οποίο απαιτείται να είναι ενθαρρυντικό και υποστηρικτικό. Στην περίπτωση της θεατρικής παράστασης το πλαίσιο ήταν δίπλα υποστηρικτικό, από τη μια πλευρά ο λόγος του Παπαδιαμάντη είχε μεταφερθεί με επιτυχία στο θέατρο βοηθώντας τα να κατανοήσουν το έργο αξιοποιώντας τα εκφραστικά μέσα των ηθοποιών κι από την άλλη πλευρά τα περισσότερα παιδιά συνοδεύονταν από ενήλικες πρόθυμους να τους παρέχουν βοήθεια κι επεξηγήσεις. Επίσης πρέπει να σημειώσουμε ότι η γλώσσα του Παπαδιαμάντη είναι η ελληνική κι όσο κι αν τα παιδιά δεν έχουν εξοικειωθεί με τη συγκεκριμένη μορφή της μπορούν να την προσεγγίσουν γιατί δεν είναι μια ξένη γλώσσα. Εντυπωσιακά είναι α επιστημονικά δεδομένα σύμφωνα με τα οποία ακόμα και τα βρέφη μπορούν να ξεχωρίσουν τη μητρική τους γλώσσα και να δείξουν φανερά την προτίμησή τους προς αυτή. Υπάρχουν ενδείξεις ότι, από την ηλικία των δύο ημερών, ορισμένα βρέφη προτιμούν τη γλώσσα που ομιλείται γύρω τους από μια ξένη γλώσσα (Moon, Cooper & Feiffer, 1993). Θεωρείται ότι τα βρέφη παρόλο που έρχονται στον κόσμο με ελάχιστη εμπειρία της γλώσσας έχουν όμως αποκτήσει μια αίσθηση των βασικών ρυθμών της μητρικής τους γλώσσας όταν βρίσκονται μέσα στη μήτρα! Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι μια τέτοια εμπειρία για τα παιδιά, τα οποία βρίσκονται στη διαδικασία εκμάθησης της μητρικής τους γλώσσας τα οδηγεί να ανακαλύψουν μονοπάτια της ελληνικής μας γλώσσας, μονοπάτια μοναδικής ομορφιάς. Γι’ αυτό το λόγο, το έργο της Μαρινέλλας Βλαχάκη και των συνεργατών της είναι πραγματικά αξιόλογο, μας δείχνει ότι στον τόπο μας έχει ανθρώπους που δουλεύουν με συνέπεια κι εργατικότητα αναδεικνύοντας την πλούσια πολιτιστική μας κληρονομιά.
Η δουλειά τους μπορεί να ενταχθεί στις δράσεις, και μάλιστα ποιοτική κι επιτυχημένη, για το Διεθνές Έτος Γλωσσών όπως έχει οριστεί το 2008 από τον ΟΗΕ. Οφείλουμε να ευχαριστήσουμε τη Μαρινέλλα Βλαχάκη και τους συνεργάτες της για την ευκαιρία που μας πρόσφεραν, για μια ακόμα φορά, να παρακολουθήσουμε μια καλή θεατρική παράσταση, βασισμένη στο έργο του μεγάλου Παπαδιαμάντη.
Δέσποινα Τζιάκη - νηπιαγωγός
«Χανιώτικα νέα», Σάββατο 9 Φεβρουαρίου 2008
Όταν ο Παπαδιαμάντης συνάντησε τη «Βιολέττα»
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, κορυφαίος νεοέλληνας λογοτέχνης, γνωστός για το γεμάτο ευαισθησία πνευματικό του έργο το οποίο είναι εμπνευσμένο από τη νοσταλγία του νησιού του, της Σκιάθου, είναι ο καμβάς αυτή τη φορά για τη θεατρική δράση του σχήματος «Βιολέττα».
Ο Παπαδιαμάντης θυμάται πάντα μέσα στα διηγήματά του τον γενέθλιο τόπο του, περιγράφει με λαχτάρα τις φυσικές του ομορφιές και με στοργή ψυχογραφεί τους αγαθούς και ταπεινόφρονες ανθρώπους ιστορώντας τα πάθη και τους καημούς, τα δράματα της άσημης τους μοίρας. Η λογοτεχνική του έκφραση σημαδεύεται από την κατανυχτική και σεμνόπρεπη ατμόσφαιρα της νεανικής του ζωής, αλλά και τη σκληρή βιοπάλη 30 χρόνων.
Η «Βιολέττα» Εταιρεία Θεάτρου που δραστηριοποιείται στο θεατρικό στίβο αναδεικνύει φέτος πτυχές του Έλληνα λογοτέχνη ανεβάζοντας στο θέατρο «Βλησίδης» τρία διηγήματα, τα εξής: «Τυφλοσούρτης», «Ψοφίμι» και «Το σπιτάκι στο λιβάδι».
Η ερμηνεία των δύο ηθοποιών της πολυτάλαντης Μαρινέλλας Βλαχάκη και της Αρτέμιδος Ορφανίδου εντυπωσιάζουν το κοινό που αιφνιδιάζεται αρχικά από τη «διαφορετικότητα» της γλώσσας, η οποία όμως σε όλη τη διάρκεια της παράστασης εξισορροπείται από την εκφραστική απόδοση των ρόλων από τις δύο πρωταγωνίστριες. Το ταξίδι στην εποχή του Παπαδιαμάνη ζωντανεύει με απλά σκηνικά μέσα όμως μέσα από την επιμελημένη μουσική επένδυση του Λεωνίδα Μαριδάκη και τις δυνατές ερμηνείες των ηθοποιών, το κοινό καθηλώνεται και οδηγείται αβίαστα στον επιλεγμένο από τους συντελεστές της παράστασης χωροχρόνο.
Αποτελεί ευτυχή συγκυρία για τον τόπο η συνάντηση της «Βιολέττας» με τον Παπαδιαμάντη και αξίζει να επαναληφθούν οι παραστάσεις για το μαθητικό πληθυσμό με συγκεκριμένη όμως στοχοθεσία και προετοιμασία από τους εκπαιδευτικούς. Πρωτοβουλίες τοπικών θεατρικών σχημάτων με ποιότητα και όραμα πρέπει αφού δοκιμάζονται να μεταγγίζονται στα σχολεία όχι βέβαια μένοντας μετέωρες στη καλή τύχη και τη βούληση ευαισθητοποιημένων εκπαιδευτικών, αλλά με τη συστηματική στήριξη των τοπικών δομών που είναι εντεταλμένες να αναδεικνύουν την εγχώρια πολιτιστική δημιουργία.
Το θέατρο είναι μια εναλλακτική πρόταση για κοινωνική μάθηση και ευαισθητοποίηση των μαθητών γιατί μπορεί αν το επιτρέπει το θεατρικό είδος να βάλει σύγχρονα κοινωνικά θέματα κάτω από το κριτικό πρίσμα των θεατών. Η παρουσίαση των κοινωνικών προβλημάτων μέσα από το θέατρο είναι εφικτή γιατί απλά το θέατρο βασίζει τα σενάρια του στην ίδια τη ζωή. Έχει τη δυνατότητα να παρουσιάζει και να συζητά τις ανθρώπινες σχέσεις, να αποκαλύπτει τους πόθους και τις επιθυμίες των ηρώων, να φωτίζει κρυφές πτυχές των αποφάσεων και πράξεών τους και να παρουσιάζει τις συνέπειές τους.
Η κριτική θεώρηση των κοινωνικών θεμάτων γίνεται εφικτή γιατί το θέατρο μπορεί να εκθέσει τη ζωή στα μάτια του θεατή, λέγοντας την ίδια ιστορία με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Οι μαθητές καλούνται να συνειδητοποιήσουν μέσα από ευκαιρίες θεατρικής παιδείας ότι η κοινωνική ζωή τους αφορά. Απαραίτητη προϋπόθεση για αυτή τη συνειδητοποίηση είναι η ανάπτυξη προσωπικής και συλλογικής υπευθυνότητας. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει τα παιδιά και οι νέοι να ρωτούν, να ψάχνουν, να διασταυρώνουν πληροφορίες, να εξετάζουν ένα πρόβλημα από πολλές πλευρές, να αξιοποιούν τη δημιουργική σκέψη για να δίνουν λύσεις σε προβλήματα, να αναπτύσσουν επιχειρήματα για να τεκμηριώσουν την άποψή τους, να δέχονται τον αντίλογο, να διευρύνουν τη σκέψη τους γύρω από ένα κοινωνικό πρόβλημα, να απαγκιστρωθούν από προκαταλήψεις και ταμπού οικογενειακής και κοινωνικής προέλευσης και να πάρουν αποφάσεις για θέματα που συμβαίνουν στη διπλανή πόρτα ή και στη δική τους προσωπική ζωή. Με αυτό τον τρόπο το προσωπικό γίνεται συλλογικό και το συλλογικό, προσωπικό, με αφορμή όχι μια πληκτική μετωπική διδασκαλία αλλά με ερεθίσματα από «συναντήσεις επί σκηνής», συναντήσεις «ακούραστων» πνευματικών ανθρώπων που τους διακρίνει η σεμνότητα και η διαρκής αναζήτηση, συναντήσεις σαν αυτής της «Βιολέττας» και του Παπαδιαμάντη.
Μαρία Δρακάκη
«Χανιώτικα νέα», Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου 2008
Πνευματικά και καλλιτεχνικά γεγονότα του τόπου μας
Στον λίγο χώρο που μας μένει, να προλάβουμε να σημειώσουμε έστω και καθυστερημένα: Την επιτυχή και ευαίσθητη παρουσίαση των τριών διηγημάτων του Αλέξ. Παπαδιαμάντη: «Τυφλοσούρτης», «Ψοφίμι» και «Το σπιτάκι στο λιβάδι» από την Μαρινέλλα Βλαχάκη και την Άρτεμη Ορφανίδου στο θέατρο «Βλησίδης» της πόλης μας, τέλη Ιανουαρίου 2008. Να εκφράσουμε τα συγχαρητήριά μας σ’ όλους τους συντελεστές της παράστασης (Κ. Καπελώνη, Γ. Σηφακάκη, Κ. Ζαζά) γιατί μας γοήτευσαν με την αθόρυβη, αλλά ουσιαστική προσφορά των, με το ταλέντων των, με την υποκριτική υψηλή Τέχνη της Μαρινέλλας και της Άρτεμης, μνημονεύοντας Παπαδιαμάντη. Πάντά άξιοι!
Σταμάτης Απ. Αποστολάκης
«Χανιώτικα νέα», Πέμπτη 7 Φεβρουαρίου 2008
Μια βραδιά με τον Παπαδιαμάντη
Να παρακολουθείς μια θεατρική παράσταση και να μην θέλεις να τελειώσει και όταν τελειώσει να παρακαλείς να ξαναρχίσει είναι μια απόδειξη της αξίας της και της επίδρασής που ασκεί στο θεατή.
Ήμασταν πολλοί εκείνο το βράδυ στο θέατρο «Δημήτρης Βλησίδης» όπου παρακολουθήσαμε διασκευασμένα θεατρικά τρία διηγήματα του Παπαδιαμάντη, παρουσιασμένα από τη θεατρική ομάδα «Βιολέττα» της Μαρινέλλας Βλαχάκη. Ήταν για όλους μας μια βραδιά αλλιώτικη από τις άλλες, μυσταγωγική, αρωματισμένη από την τέχνη όλων των συντελεστών της παράστασης.
Η Μαρινέλλα Βλαχάκη και η Άρτεμις Ορφανίδου παρουσίασαν με περισσή ακρίβεια το πνεύμα και το ύφος του Παπαδιαμάντη, ο οποίος γράφει πάντα την αγνή αλήθεια, δεν πλάθει ρομάντζα, δεν επινοεί μυστήρια, αλλά παρουσιάζει ένα λαό από δουλευτάδες ξωμάχους, νοικοκυραίους με τα προτερήματα και τα ελαττώματά τους.
Έδωσαν χρώμα, ομορφιά και ψυχή στη βραδιά μας καθώς ζωντάνεψαν στη σκηνή προβλήματα και συναισθήματα περασμένα που είναι και σημερινά και, ποιος ξέρει, μελλούμενα, όπως η παιδεία, η αδιαφορία των ιθυνόντων, η αγωνία της μάνας.
Η αναπαράσταση των γεγονότων έγινε με τρόπο απέριττο και ασχημάτιστο, ελκυστικό και ανθρώπινο, μελαγχολικό και σηκωτικό, έναν τρόπο κυματιστό θα έλεγα όπως η θάλασσά μας.
Η κυρία Βλαχάκη ανοίγει τους ορίζοντες του νου και της ψυχής μας όχι μόνο με τις παραστάσεις της αλλά και με το ποιητικό και λογοτεχνικό της έργο. Έχει ένα δικό της τρόπο γραφής που είναι απλός στη λέξη, λιτός στη φράση, αστόλιστος στη γλώσσα, περιεκτικό στο νόημα, έναν τρόπο πλούσιο μέσα στην απλότητά του που αποπνέει ευαισθησία και ανθρωπιά.
Χαίρομαι γιατί κάθε μέρα, ανακαλύπτω ότι στην πόλη μας τα Χανιά, δίπλα μου ζουν και δουλεύουν άτομα όπως η κυρία Βλαχάκη οι οποίοι με τα έργα τους δημιουργούν πολιτισμό και ανεβάζουν το πνευματικό μας επίπεδο. «σιλάνς σιλβουπλέ»
Αρχόντισσα Ναναδάκη – Παπαδερού
«Κρητική Επιθεώρηση», Πέμπτη 7 Φεβρουαρίου 2008
Θεατρική παράσταση «Ο τυφλοσύρτης» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
Θεατρική παράσταση «Ο Τυφλοσύρτης» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, την Κυριακή 10 Φεβρουαρίου ώρα 19.00 στο Χαρουπόμυλο Πανόρμου.
Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Κωστής Καπελώνης ενώ η παραγωγή είναι της εταιρείας τέχνης «Βιολέττα».
Στο πρόγραμμα της παράστασης σημειώνεται: «Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης είναι ίσως ο μοναδικός συγγραφέας που αφομοίωσε με τέτοιο μοναδικό τρόπο το θησαυρό της ελληνικής γλώσσας, απ’ όλα τα πολυμέτωπα στάδια της διαδρομής της. Ανασύρει πάντα τις καταλληλότερες λέξεις για να ονομαστεί τόπους, ανθρώπους, γεγονότα. Φωτίζει τα αφώτιστα, προσέχει τα απαρατήρητα και περιγράφει πάντα με τρυφερότητα, κατανόηση και σεβασμό τους χαραχτήρες του.
Η ανάγνωση κάθε έργου του Αγίου των ελληνικών γραμμάτων είναι ένα ταξίδι σε όλο το μάκρος της γλώσσας μας».
Στην παράσταση συμμετέχουν οι ηθοποιοί Άρτεμις Ορφανίδου και Μαρινέλλα Βλαχάκη, τη μουσική έχει γράψει ο Λεωνίδας Μαριδάκης, τα σκηνικά είναι του Γιώργη Σηφακάκη, τα σκηνικά ζωγράφισε ο Κωστής Ζαζάς ενώ στα φώτα είναι ο Κώστας Παπαδόπουλος.
Η παράσταση ανέβηκε τον Ιανουάριο στα Χανιά και απέσπασε εξαιρετικές κριτικές. Οι θεατές που παρακολούθησαν το έργο, θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν δραματοποιημένα τα διηγήματα του Α. Παπαδιαμάντη «Ο τυφλοσύρτης» (1892) και «Το σπιτάκι στο λιβάδι» (1896) καθώς και το χρονόγραφη «Το ψοφίμι» (1906).
Στον «Τυφλοσούρτη» οι θεατές μεταφέρονται σε μια σχολή αίθουσα: «Βρισκόμαστε στα μέσα του Νοεμβρίου. Την επομένη αρχίζει η νηστεία. Τα παιδιά δυσκολεύονται να μάθουν το μάθημα και προσπαθούν ξεγελάσουν το δάσκαλο και να αντιγράψουν… Από τη μεριά του ο δάσκαλος δυσκολεύεται να πειθαρχήσει τους μαθητές και τους επιβάλλει διάφορες τιμωρίες έως και την πιο αυστηρή: να κρατήσει τα παιδιά στο σχολείο νηστικά μετά το πέρας του μαθήματος…».
Το χιούμορ και η σαρκαστική διάθεση δε λείπουν ούτε από το «Ψοφίμι». Το σκηνικό αλλάζει και το κοινό μεταφέρεται στο καφενείο ενός χωριού. Για μέρες οι θαμώνες συζητούν για το ποιος θα θάψει ένα ψόφιο σκυλί. Ο ένας το λέει στον άλλο και οι μέρες κυλάνε ώσπου να δοθεί μια κάποια λύσις…
Η ένταση και η αγωνία, άλλοτε εσωτερική κι άλλοτε φανερή στα μάτια των θεατών κυριαρχούν στο «Σπιτάκι στο λιβάδι». Μια θεομηνία κάνει να πλημμυρίσουν όλα τα σπίτια στο χωριό.
Ο καθείς πασχίζει να σώσει ότι μπορεί από το βιος του. Στο χαμηλότερο μέρος του λιβαδιού βρίσκεται στο σπιτάκι της φτωχής χήρας. Οι ανατροπές στην ατμόσφαιρα του τρίτου μέρους δεν λείπουν, ενώ το κοινό και σ’ αυτή την περίπτωση απολαμβάνει το μεγαλείο της γλώσσας του Α. Παπαδιαμάντη. Την Κυριακή 10 Φεβρουαρίου στο Χαρουπόμυλο Πανόρμου ώρα 19.00.
«Χανιώτικα νέα», Τετάρτη 6 Φεβρουαρίου 2008
Παπαδιαμάντης και «Βιολέττα» συναντήθηκαν στην πόλη μας
Όταν ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο παλιός αυτός γνώριμος από το σχολείο σου χτυπάει την πόρτα, η μνήμη σου ξεσηκώνεται να του ανοίξει. Όταν ο γέρο-διανοούμενος της Σκιάθου ζωντανεύει ταπεινά, όπως του αρμόζει, στο σανίδι της μικρής σου πόλης, είναι χρέος σου να τον τιμήσεις.
Νιώθεις το κάλεσμα εσωτερικό, περίπου ιερό από τα βάθη της προσωπικής σου ιστορίας, πρώτα μαθητικής, έπειτα φοιτητικής, κι αν η μοίρα το ‘θελε, όπως στην περίπτωσή μου ή επαγγελματικής από το μετερίζι του φιλολόγου – εκπαιδευτικού που ‘χει πολλά να δώσει και να πάρει από τη σπουδαία αυτή φυσιογνωμία της λογοτεχνίας μας.
Με την πρόσκληση του «Τυφλοσύρτη» στην τσέπη του παλτού μου διαβαίνω το κατώφλι του «Βλησίδη» του γνωστού σε όλους θεατρικού χώρου που φιλοξένησε, πριν μερικές μέρες (21-28 Ιανουαρίου) την παραπάνω θεατρική παράσταση της εταιρείας «Βιολέττα» μια ακόμη επιτυχημένη προσπάθεια δραματοποίησης λογοτεχνικού κειμένου, αυτή τη φορά του αγαπημένου λογοτέχνη Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.
Η μορφή του στο προσκήνιο της σκέψης μου, έτσι όπως μου εντυπώθηκε από την απαλόχρωμη αφίσα της παράστασης κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, σαν πρωινό όνειρο που αχνοζωντανεύει. Στο κέντρο της επιθυμίας μου η θεατρικής εκδοχή του μουσικού λόγου του από δύο ηθοποιούς, γνωστές πια στην τοπική κοινωνία της πόλης μας και όχι μόνο, την Άρτεμι Ορφανίδου και τη Μαρινέλλα Βλαχάκη, να δένουν αρμονικά στο σχέδιο του σκηνοθέτη Κωστή Καπελώνη, το όνομα του οποίου συνιστά εγγύηση κάθε φορά και μάλιστα σε θεατρικές πρωτοβουλίες τέτοιου είδους. Νιώθω, πράγματι, τυχερή που συμμετείχα στο κοινό τους, διότι η θεατρική τους συνάντηση με τον Παπαδιαμάντη υπήρξε ευτυχής για όλους εμάς, λάτρεις εξίσου της λογοτεχνικής πνοής και της θεατρικής έκφρασης.
Δεν ήταν μόνο πρωτότυπο, ήταν βαθιά συγκινητικό από αισθητική και ιστορική άποψη το θεατρικό ζωντάνεμα ενός λόγου που μάθαμε να ξεχωρίζουμε για την καθαρότητα και το ρυθμό του μονάχα από την ανάγνωση του δασκάλου στη σχολική τάξη ή το εσωτερικό διάβασμα στη σχολική τάξη ή το εσωτερικό διάβασμα που αφιερώναμε χωριστά ο καθένας μας από επιλογή στις περιόδους της πνευματικής μας αναζήτησης.
Ακολούθησα προσεκτικά, σχεδόν ονειρικά τη διάφανη κίνηση της κ. Ορφανίδου και στα τρία διηγήματα (Τυφλοσύρτης, Ψοφίμι, Το σπιτάκι στο λιβάδι), ιδιαίτερα στο πρώτο και ένιωσα κινησιολογικά τη δύναμη της υποκριτικής της παρουσίας που έδωσε φωνή ακόμα και στα άφωνα μέρη του ρόλου της ανασύροντας εύγλωττα της εικονοπλασία του Παπαδιαμαντικού ύφους και αποδίδοντάς το πάνω στο σανίδι σε θεατρικά μοτίβα.
Ο σταθερός βηματισμός από την άλλη της κ. Μ. Βλαχάκη στα όρια της στίξης και της γραμματικής μορφής του λόγου κατά την αρμονική εκτύλιξή του, κατάφερε σαν πιστός
Απόλαυσα και τις δύο υποκριτικές εκφάνσεις της θεατρικής αυτής πρωτοβουλίας και πολύ περισσότερο χάρηκα που ταξίδεψα θεατρικά για πρώτη φορά στα τρία διηγήματα της παράστασης διαμορφώνοντας μια παρθένα σχέση με το λόγο τους, κατευθείαν θεατρική.
Με τη φιλολογική και μητρική μου ιδιότητα να εναλλάσσονται στα δύσβατα γλωσσικά μονοπάτια του Παπαδιαμαντικού λόγου διευκολύνοντας την 8χρονη κόρη μου που καθόταν παραπλεύρως, ένιωσα το αδιόρατο νήμα της γλωσσικής συνέχειας να ενώνει τις γενιές μας και να επιβεβαιώνει μέσα από το Παπαδιαμαντικό λόγο το υψηλό πολιτιστικό στίγμα της χώρας που νιώθουμε βαθιά ως πατρίδα μας.
Δεν ξέρω αν η μικρή κατάφερε να αποκωδωποιήσει πλήρως τη γλωσσική μορφή του λογοτεχνικού κειμένου, νιώθω όμως ότι η αισθητική εμπειρία που αποκόμισε από τη θεατρική απεικόνισή του θα είναι γι’ αυτήν σημείο αναφοράς στο μέλλον στην όποια συνάντησή της με το λόγο του μεγάλου λογοτέχνη της Σκιάθου.
Κλείνοντας αισθάνομαι την ανάγκη να επισημάνω τρεις πολύτιμους αρωγούς στο θεατρικό παιχνίδισμα της λογοτεχνικής γραφής του Παπαδιαμάντη που παρακολουθήσαμε: το Λεωνίδα Μαριδάκη για την μουσική επιμέλεια και τους Γιώργη Σηφακάκη και Κωστή Ζζά για τα σκηνικά και τη ζωγραφική σκηνικών αντίστοιχα. Στέκομαι χωριστά στην καλλιτεχνική ευαισθησία του Λ. Μαριδάκη που δεν έντυσε απλώς μελωδικά την παράσταση, περπάτησε ζωντανά με τις νότες του πάνω στο κείμενο αυξάνοντας υποβλητικά τον αριθμό των ηθοποιών στη σκηνή, τόσο στα αφηγηματικά όσο και στα διαλογικά μέρη. Οι πάντα προσεγμένες εδώ υπόκωφες, όπως άρμοζε στο συγκεκριμένο έργο, πινελιές του γνωστού ζωγράφου Κ. Ζαζά πλαισίωσαν με τον απαιτούμενο σεβασμό και από εικαστική άποψη τη μουσική και το λόγο της παράστασης δίνοντας το τέλειο αποτέλεσμα της Αριστοτελικής μεσότητας επί σκηνής.
Η κόρη μου, ο σύζυγός μου και εγώ συγχαίρουμε όλους τους συντελεστές, τους ευχαριστούμε από καρδιάς για το θέαμα του ζωντανού λόγου που απολαύσαμε και περιμέναμε με χαρά το επόμενο βήμα τους.
Ρούλα Βουράκη, Φιλόλογος,
Νίκος Φραγκιαδάκης
«Χανιώτικα νέα», Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2008
Μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη
Γράφει ο Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης
Αν η ανάγνωση του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη είναι ένα ταξίδι στα βάθη και στα πλάτη της ελληνικής γλώσσας, η δραματοποίησή του, έτσι όπως από την εταιρεία τέχνης «Βιολέττα» έγινε, είναι ο κατάπλους σ’ ένα απ’ τα καλύτερα λιμάνια της. Αυτό σκέφτομαι με το που τελειώνει η βασισμένη σε τρία διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη παράσταση «Τυφλοσύρτης» που ανέβασε στη σκηνή του θεάτρου «Δημήτρης Βλησίδης» της πόλης μας η εν λόγω εταιρεία, ψυχή και κατευθυντήριος νους της οποίας είναι η Μαρινέλλα Βλαχάκη, από τις 21 μέχρι τις 28 Ιανουαρίου. Ακριβώς γιατί η σκηνοθεσία και ο σχεδιασμός των φωτισμών του Κωστή Καπελώνη, τα σκηνικά και τα κουστούμια του Γιώργη Σηφακάκη, η μουσική του Λεωνίδα Μαριδάκη, η ζωγραφική των σκηνικών του Κωστή Ζαζά, ο χειρισμός των φώτων του Κώστα Παπαδόπουλου και εν τέλει η ηθοποιία της Αρτέμιδος Ορφανίδου και της Μαρινέλλας Βλαχάκη, συνεχώς με παρέπεμπαν στους γνωστούς στίχους του Οδυσσέα Ελύτη: «Όπου και αν σας βρίσκει το κακό αδελφοί, όπου κι αν θολώνει ο νους σας, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμόν, μνημονεύεται Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη».
Πολύ το «κακό» που μας έχει βρεις τελευταία, βλέπετε,, κι ανάγκη πάσα η μνημόνευση των ονομάτων του εθνικού μας ποιητή και του αγίου των ελλήνων. Να ‘σαι καλά, Μαρινέλλα και γι’ αυτό όπως και για την όλη προσφορά σου στο πολιτισμικό γίγνεσθαι του τόπου μας.
«Χανιώτικα νέα», Σάββατο 2 Φεβρουαρίου 2008
Ένα θεατρικό σχήμα που διδάσκει θέατρο και πολλά άλλα…
Πριν λίγες μέρες είχαμε τη χαρά να γίνουμε θεατές και ταυτόχρονα μαθητές στην παράσταση της «Βιολέττας» με τίτλο «Τυφλοσύρτης» σε κείμενα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.
Ως γνωστόν, ο Παπαδιαμάντης δεν έγραψε θεατρικά έργα. Ωστόσο, ένας ευαίσθητος άνθρωπος του θεάτρου βρίσκει στα έργα του θεατρικά στοιχεία και μάλιστα πολλά για να αξιοποιήσει. Κάτι τέτοιο έκανε και η συμπολίτισσά μας Μαρινέλλα Βλαχάκη με τη θεατρική της ομάδα «Βιολέττα» η οποία παρουσίασε επί σκηνής τρία διηγήματα («Ο τυφλοσύρτης», «Το ψοφίμι» και «Το σπιτάκι στο λιβάδι») του «αγίου των ελληνικών γραμμάτων».
Οι δύο ηθοποιοί (Μαρινέλλα Βλαχάκη και Άρτεμις Ορφανίδου), που σήκωσαν όλη την παράσταση, έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους και μας καθήλωσαν για περισσότερο από μια ώρα. Σε αυτό συνετέλεσαν η σκηνοθεσία του Κωστή Καπελώνη, η μουσική του Λεωνίδα Μαριδάκη, τα σκηνικά του Γιώργη Σηφακάκη, η ζωγραφική του Κωστή Ζαζά και ο χειρισμός των φώτων από τον Κώστα Παπαδόπουλο.
Έχει σημασία να δει ο καθείς την παράσταση και μόνο για τον τρόπο με τον οποίο υποδύθηκαν οι δύο ηθοποιοί τους πολλαπλούς ρόλους τους. Τέτοιες φιλότιμές προσπάθειες αξίζει να τις παρακολουθούν όλοι και κυρίως οι μαθητές. Ελπίζουμε, να επαναληφθούν οι παραστάσεις και να δοθεί η δυνατότητα και στους μαθητές των Χανίων ή τουλάχιστον των Λυκείων να απολαύσουν αυτό το έργο.
Πολλές ευχαριστίες και συγχαρητήρια στους συντελεστές της προσπάθειας. Έχουμε ανάγκη από τέτοιες παραστάσεις…
Κώστας Μουτζούρης, φιλόλογος
«Χανιώτικα νέα», Παρασκευή 1 Φεβρουαρίου 2008
Σχόλια μέσα κι έξω από την πόλη
Σημαντικό γεγονός που έγινε στην πόλη μας (21-28 Ιανουαρίου) ήταν η αξιόλογη θεατρική παράσταση «Ο Τυφλοσύρτης» της Καλλιτεχνικής Εταιρείας «Βιολέττα» Χανίων. Η θεατρικοποίηση τριών διηγημάτων του Αλ. Παπαδιαμάντη («Ο τυφλοσύρτης», «Το ψοφίμι», «Το σπιτάκι στο λιβάδι») και γενικά του «Άγιου των Γραμμάτων» μας, δεν είναι καθόλου, μα καθόλου εύκολη υπόθεση.
Πρέπει να έχει κανείς εντρυφήσει πολύ στην ψυχοσύνθεση των ηρώων του συγγραφέα, στην πααπδιαμάντειο γλώσσα και φυσικά στις προσδοκίες του σύγχρονου κοινού. Όμως οι συντελεστές της παράστασης ξεπέρασαν τους εαυτούς τους, αποδεικνύοντας το πόσο ένας δύσκολος συγγραφέας μπορεί να παραμένει διαχρονικός και πάνω στη σκηνή! ΜΑΣ ενθουσίασε η σκηνοθεσία του κ. Καπελώνη, ιδιαίτερα η ευρηματικότητά του στην εναλλακτική αφηγηματική ροή των κειμένων με τα ίδια (δύο) πρόσωπα. Επίσης, τα λιτά σκηνικά και κοστούμια του Γ. Σηφακάκη (με τα λιγοστά αντικείμενα επί σκηνής που όλα όμως είχαν τη θέση τους), η διακριτική μουσική του Λ. Μαριδάκη, ο εικαστικός φωτισμός αντικειμένων και προσώπων (χειρισμός κ. Παπαδόπουλος), καθώς και η «εύγλωττη» ζωγραφική των σκηνικών (Κ. Ζάζας). Πάνω απ’ όλα μας ενθουσίασε το συναρπαστικό παίξιμο των κών Μαρινέλλας Βλαχάκη και Αρτ. Ορφανίδου. Που μας απέδειξαν ότι ο Αλ. Παπαδιαμάντης, έχει μια βαθιά θεατρικότητα στα κείμενά του, ανάλογη εκείνης του Γ. Βιζυηνού (που αναδείχθηκε θεατρικά από την κ. Κοκκίνου παλαιότερα). Πάντα τέτοια…
(Στ.Γ.Κ.)
«Χανιώτικα νέα», Τετάρτη 30 Ιανουαρίου 2008
Ξενάγηση στο χτες…
Της Θεοδοσίας Καρτιτζιδάκη
Μας χρειαζότανε πολύ να μεταφερθούμε, ν’ αποδράσουμε έστω και για λίγο από τα όσα ζούμε αυτόν τον καιρό, που θέματα επίκαιρα, καταπατώντας και στραπατσάροντας συλλήβδην όλες τις έννοιες της ηθικής που ξέρουμε, έχουν μολύνει την ατμόσφαιρα έτσι, που ότι και να κάνεις προσκρούεις πάνω τους, αφού επικρατούν σ’ όλες τις συζητήσεις, στην «ενημέρωση» που μας γίνεται, στον αέρα που εισπνέουμε…
Εκεί λοιπόν που απέδρασε η παρέα μας, εκεί που βρήκαμε καταφύγιο, ήταν μια μικρή αίθουσα με λίγα καθίσματα και μια λιτή και απέριττη σκηνή, σχεδόν στο κέντρο της πόλης… Μαζί μας κάθισε κι ο γνώριμος από παλιά κοσμοκαλόγερος, αυτός, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, κι άρχισε, κουβέντα στην κουβέντα να μας ταξιδεύει σε μέρες και καιρούς λουσμένους μ’ ένα άλλο φως, όπου η φτώχεια ήταν το καθημερινό ρούχο των πολλών, που με αξιοπρέπεια το φορούσαν, όπου και ο αθωότερες παρασπονδίες των μαθητών έβρισκαν τον… δάσκαλό τους και που όλα τα απλοϊκά καθημερινά πάθη των ανθρώπων τους συνόδευαν με ρυθμούς αργούς, νωχελικούς…
Το όχημα που μας ταξίδεψε ήταν μια παράσταση με κείμενα του Παπαδιαμάντη, που σαν παλιό παραμύθι ξετυλίχτηκε εκεί, στη μικρή σκηνή του θεάτρου «Δ. Βλησίδης», χάρη στην αγάπη και την προσπάθεια των ανθρώπων που κρατούν την ποιότητα σαν φυλαχτό, για να ξορκίζουν, ίσως, τα δαιμόνια που κυριαρχούν γύρω μας και ανεπαίσθητα αλλά σίγουρα, μας δηλητηριάζουν… Κάτι σαν εξαγνισμός… αυτή ήταν η αίσθησή μας μετά απ’ αυτό το μικρό ταξίδι με την παρέα του κυρ – Αλέξανδρου…
Κι ευχαριστούμε για μια ακόμη φορά, τη Μαρινέλλα Βλαχάκη και τους συνεργάτες της, που μπήκαν στο όχημα κι έδωσαν μια αλλιώτικη ξενάγηση στα τοπία του κοντινού χτες που φαντάζουν τόσο μακρινά στο δικό μας σήμερα…
«Χανιώτικα νέα», 28 Ιανουαρίου 2008
Ένα ταξίδι στη μαγεία της ελληνικής γλώσσας μέσα από το -πάντα επίκαιρο- έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη μπορεί να κάνει και απόψε το θεατρόφιλο κοινό των Χανίων, με την παράσταση «Ο τυφλοσύρτης».
Γιάννης Λυβιάκης, δημοσιογράφος